Son zamanlarda kime sorsanız yetersiz veya eksik düzeyde olduğunu söylenen D vitamini, vücutta sentezlenebilmesi ve kandaki seviyesine göre sentezinin azalıp artması hormon olma özelliği göstermektedir. Hormon mu vitamin mi diye tartışılırken bizde D vitamini hakkında merak edilenlere bir bakalım:
Güneş ışığı vitamini olarak da bilinen D vitaminin eksikliği sadece ülkemizde değil, dünya üzerinde sık görülmektedir. Özellikle güneşlenmeden yoksun kalan ülkelerde ve koyu ten renkli bireylerde daha sık görülür. Yaşlılarda güneş görme süresinin azalmasına bağlı olarak eksiklik daha fazla görülebilir. Güneş kremi kullananlarda, karaciğer ve böbrek yetmezliği görülen hastalarda, obez bireylerde, chron, çölyak gibi emilim bozukluğu yaşayanlarda ve streroid grubu ilaç kullananlarda eksiklik görülme olasılığı daha yüksektir.
Hangi Besinler D Vitamini İçerir?
Somon, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta, karaciğer D vitamini içeren besinler arasındadır. Fakat bunların hiçbiri zengin kaynaklar değildir. Yani günlük beslenme ile D vitamini eksikliğini gidermek çok güçtür. Yurt dışında süt ürünlerinde D vitamini zenginleştirme yapılmaktadır fakat ülkemiz bu uygulama çok yaygın olmamakla birlikte süt ürünlerinde devam sütlerinde ve çocuk sütlerinde görülebiliyor.
Güneş ışınları yoluyla D vitamini sentezlemek için uygun koşulları sağlamak çok önemlidir. Cildin direk güneş ışığına teması gereklidir, pencere veya cam arkasındayken D vitamini sentezi yoktur. 8 faktörden fazla koruyuculu vücut kremi D vitamini sentezine engel olmaktadır. Ülkemiz için D vitamini sentezi mayıs ve kasım ayları arasında gerçekleşir. Uygun ışın açısı için saatler 10.00- 15.00 arasıdır.
Takviye Olarak Ne Kadar D Vitamini Almalıyız?
Dünya Sağlık Örgütü yetişkin bireylerde kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın 400-800 IU/ gün D vitaminini öneriyor. Yetersizlik veya eksiklik durumlarında hekim kontrolünde doz artabiliyor.
Uluslarası Osteoporoz Vakfına göre; 50 yaşın üzerinde veya menopoz dönemindeki kadınlarda kırıktan korunmak için günlük 1000 mg kalsiyum ve 800 IU D vitamini öneriliyor.
Depresyon vs D Vitamini
D vitamini ile depresyon arasındaki ilişki tam olarak netliğe kavuşmamakla birlikte, yapılan araştırmalar düşük D vitaminin, yaşlı kadın ve erkeklerde depresyon eğiliminde artış olduğunu göstermiştir. D vitamini eksikliğini paratroid bezinden daha fazla hormon üretilmesine sebep olmaktadır. D vitaminin düşüklüğü ve paratroid hormonunun yüksekliği depresyonun şiddeti ile bağlantılı olabilir.